Piše: Dr Aleksandra Govedarović, specijalista ginekologije i akušerstva
Pobačaj, takođe poznat kao gubitak trudnoće, može se dogoditi u bilo kojem periodu trudnoće do 24 nedelje gestacije. Najčešći uzroci pobačaja, posebno u prvom trimestru, su hromozomske aberacije koje obično nisu povezane sa zdravljem majke ili oca. Zapravo, procjenjuje se da oko 50-70% pobačaja u prvom trimestru nastaje kao posljedica hromozomskih aberacija.
Učestalost spontanih pobačaja do 20 nedelje trudnoće se kreće od 8 do 20 procenata.
Trudnice se često suočavaju sa osjećajem krivice u slučaju spontanog pobačaja iako najčešće ne mogu ni na koji način uticati na ishod trudnoće. Naravno postoje opšte preporuke koje isključuju konzumiranje alkohola, duvanskih proizvoda i zloupotrebu narkotika.
Iako tačni uzroci pobačaja mogu biti kompleksni i raznoliki, navodimo neke od uobičajenih razloga za pobačaj (prevremeni porođaj) po trimestrima:
Prvi trimestar (do 12 nedjelje):
Hromozomske aberacije (promjene oblika): Najčešći uzrok pobačaja u prvom tromesečju su hromozomske aberacije u razvijajućem embrionu ili plodu. Ove aberacije obično nisu povezane sa zdravljem majke ili oca.
Faktori zdravlja majke: Određeni zdravstveni problemi majke mogu povećati rizik od pobačaja, uključujući nekontrolisani dijabetes, poremećaje štitne žlijezde, sindrom policističnih jajnika (PCOS), autoimune bolesti majke i infekcije poput rubeole, citomegalovirusa (CMV) ili toksoplazmoze.
Strukturne abnormalnosti: Strukturni problemi sa matericom ili grlićem materice mogu doprinijeti pobačaju, poput mioma materice, septirane (pregrađene) materične šupljine ili nekompetentnog grlića materice (cervikalne insuficijencije). Ove abnormalnosti mogu spriječiti pravilno usađivanje embriona i dovesti do komplikacija tokom trudnoće.
Hormonalni disbalansi: Hormonalni disbalansi (neravnoteža), posebno nizak nivo progesterona, mogu uticati na razvoj trudnoće i povećati rizik od pobačaja.
Drugi trimestar (od 13 do 24 nedelje):
Infekcija: Infekcije poput bakterijske vaginoze, infekcija urinarnog trakta, seksualno prenosivih infekcija (STI) ili intrauterinih infekcija mogu izazvati pobačaj u drugom trimestru.
Faktori zdravlja majke: Hronični zdravstveni problemi poput dijabetesa, visokog krvnog pritiska (hipertenzije) ili određenih autoimunih oboljenja mogu povećati rizik od pobačaja.
Insuficijencija grlića materice: U nekim slučajevima, grlić materice može oslabiti i prevremeno se otvoriti tokom drugog tromjesečja, što se naziva insuficijencija grlića materice. To može rezultirati prevremenim pucanjem plodovih ovoja i pobačajem.
Problemi sa posteljicom: Problemi sa posteljicom, poput prijevremenog odvajanja posteljice od materice (placentna abrupcija) ili pokrivanja grlića materice posteljicom (placenta previja), mogu dovesti do pobačaja u drugom trimestru.
Uzrok pobačaja u drugom trimestru mogu izazvati promjene na plodovim ovojima gdje su plodovi ovoji degenerativno promijenjeni. Prirođena slabost plodovih ovoja i vezivnog tkiva uopšte moguć je uzrok ponovljenih ruprtura plodovih ovoja kod nekih trudnica. Nepoznati faktori koji mijenjaju omjer proteolitičkih tvari i njihovih inhibitora pogoduju pojavi prevremenih prsnuća plodovih ovoja i kao posljedica toga pobačaja.
Prevremeni porođaj (od 24 do 36 nedelje):
Problemi sa posteljicom: Placentna insuficijencija, stanje u kojem posteljica ne može obezbijediti adekvatnu količinu kiseonika i hranljivih materija plodu, može dovesti do prevremenog porođaja.
Faktori zdravlja majke: Zdravstveni problemi majke poput preeklampsije (visok krvni pritisak i oštećenje organa tokom trudnoće), gestacijskog dijabetesa ili nekih sistemskih bolesti mogu povećati rizik od prevremenog porođaja.
Infekcije: Infekcije tokom trećeg tromesečja, poput korioamnionitisa (infekcija posteljičinih ovojnica) ili ozbiljnih bakterijskih infekcija, mogu dovesti do prevremenog porođaja.
Iako su ovo uobičajeni razlozi za pobačaj ili prijevremeni porođaj, važno je napomenuti da je svaki slučaj jedinstven te da vrlo često uzrok pobačaja može ostati nepoznat čak i nakon medicinske evaluacije. Ako Vi ili neko koga poznajete brine o gubitku trudnoće, potražite mišljenje ginekologa zbog individualne procjene, terapije, savjeta i podrške.
